Zazwyczaj właściciele psów potrafią bez szczególnych objawów zauważyć, że z ich pupilem jest coś nie w porządku. Wczesna interwencja może nierzadko uratować psie życie. Żadna widoczna zmiana w normalnych sposobach codziennego zachowania nie powinna być zlekceważona, gdyż jest zazwyczaj wczesnym sygnałem ostrzegawczym. Jest rzeczą ważną, aby od samego początku, gdy pies wchodzi do naszego domu, nawiązać kontakt z kompetentnym i lubiącym psa lekarzem weterynarii. Nawet wówczas, gdy szczeniakowi udaje się uniknąć jakichkolwiek chorób, koniecznie są regularne wizyty kontrolne i szczepienia, i to praktycznie przez całe życie psa. Właściciel powinien być zorientowany w zasadach pierwszej pomocy i posiadać w domu podstawową apteczkę z niektórymi lekami i środkami opatrunkowymi.

Najczęstsze dolegliwości:

Biegunka

Leczenie zwykłej biegunki polega na wprowadzeniu dwudziestoczterogodzinnej ścisłej głodówki i pozostawieniu psa w miejscu spokojnym i ciepłym. Następnie podać trzeba trochę dobrze rozgotowanego ryżu na lekkim rosole kurzym i ewentualnie glukozę. Jeśli biegunka się przedłuża i w dodatku pies wymiotuje, konieczna jest pomoc weterynarza. Może to być objawem parwowirozy, bardzo zakaźnej choroby często kończącej się śmiercią. W przebiegu parwowirozy pojawiają się bardzo silne wymioty i krwawa biegunka. Chorobie można zapobiec stosując szczepienia profilaktyczne.

Choroby uszu

Drapanie uszu, potrząsanie głową i nieprzyjemny zapach wskazują na chore uszy. Ucho zdrowe jest w środku czyste, połyskujące i różowe, bez złogów brudu lub woszczyny. Przy zaobserwowaniu bolesności lub wydzieliny należy koniecznie zwrócić się do weterynarza. Powodem choroby mogą być żyjące w uchu pasożyty - roztocze - które bytują i rozmnażają się głęboko w kanale usznym. Konieczne jest wówczas zastosowanie specjalnych preparatów insektobójczych. Przy zapaleniu ucha stosuje się antybiotyki i środki działające przeciwzapalnie - zarówno miejscowo w postaci maści lub kropli, jak i ogólnie w zastrzykach i tabletkach. Zaniedbanie uszu powoduje poważne komplikacje połączone z dużym bólem.

Cuchnący oddech

Jest zwykle rezultatem infekcji bakteryjnej w obrębie jamy ustnej i zapaleniu dziąseł lub złego stanu uzębienia. Może to być objawem poważnych chorób, na przykład chronicznego zapalenia nerek. Jak z tego wynika, konieczne jest przede wszystkim leczenie schorzenia podstawowego. W miej poważnych przypadkach pomocna jest zmiana diety (zmniejszenie ilości podawanego mięsa) i podawanie środków usprawniających trawienie.

Dysplazja stawu biodrowego

Uwarunkowana dziedzicznie deformacja stawu biodrowego, występująca szczególnie u psów raz dużych. W ciężkich przypadkach powoduje ból i kulenie, które wymagają łagodzenia środkami farmakologicznymi. Możliwa jest korekcja stawu metodami chirurgicznymi. Psy ze stwierdzoną dysplazją nie powinny być używane do hodowli.

Infekcja oczu

Często zdarza się u psów zapalenie spojówek, łatwo ustępujące po zastosowaniu antybiotyku w kroplach lub maści. Oko przymknięte, załzawione wskazujące na obecność w nim ciała obcego. Trzeba je jak najszybciej zlokalizować i usunąć rożkiem czystej chusteczki albo przez przemywanie oka ciepłym roztworem soli fizjologicznej, a nawet wodą. Jeśli nie jesteśmy w stanie znaleźć obcego ciała, trzeba zwrócić się do weterynarza. Szybka pomoc weterynaryjna jest niezbędna w przypadku jakichkolwiek uszkodzeń gałki ocznej lub w przypadku zmętnienia oka. Zmętnienie takie może nastąpić w skutek przebytej infekcji. Innymi jego przyczynami są powstawanie katarakty i zmiany starczej. Owrzodzenie zewnętrznej strony rogówki są bolesne i chory pies trze półprzymknięte oko. Trzecia powieka bywa przy tym widoczna. We wczesnym stadium choroby pomaga stosowanie maści, zastarzałe wrzody wymagają interwencji chirurgicznej.

Kaszel

Jest zazwyczaj sygnałem podrażnienia tchawicy lub drzewa oskrzelowego, może czasem wskazywać na dostanie się tam ciała obcego. Przewlekły kaszel wymaga porady weterynaryjnej, gdyż jest symptomem poważnych niekiedy schorzeń, jak zapalenie migdałów, zapalenie oskrzeli, choroby serca i nosówka. Znana jest także wysoce zakaźna jednostka chorobowa, tak zwany kaszel kenelowy (zakaźne zapalenie tchawicy i oskrzeli). Chorobie tej można zapobiegać przez szczepienia.

Nosówka

Jest zakaźną chorobą wirusową o różnorodnych objawach klinicznych. Rozpoczyna się wysoką gorączką i całkowitą utratą apetytu. W zależności od formy choroby pojawia się biegunka, silny kaszel lub zapalenie oka. W następnym etapie występują objawy ze strony układu nerwowego, kończące się porażeniem. Szczególną postacią nosówki jest tak zwana twarda łapa - obrzmienie i stwardnienie opuszek łap. Leczenie antybiotykami ma tylko charakter osłonowy, zapobiegający wywiązaniu się infekcji dodatkowych. Większość psów ginie z powodu nieodwracalnych uszkodzeń układu nerwowego. Szczepienie przeciw nosówce jest niemal całkowicie skuteczną formą zapobiegania.

Pchły

Są to małe, bezskrzydłe owady, żywiące się krwią. Przy silnej inwazji doprowadzają do osłabienia psa, a ich ugryzienia są często przyczyną reakcji alergicznych skóry. Ponadto pchła psia może być żywicielem pośrednim dla innych pasożytów z tasiemcami włącznie. Na rynku znajduje się duży asortyment mydeł, szampanów, pudrów i aerozoli o działaniu pchłobójczym. Samo odpchlenie psa nie wystarcza - należy także starannie wymyć i wydezynfekować posłanie, podłogę i dywany, gdyż tam właśnie, a nie na ciele psa pchły składają jaja, z których rozwijają się larwy.

Reumatyzm

Bóle reumatyczne zlokalizowane w kończynach można załagodzić podawaniem preparatów farmakologicznych i zapewnieniem psu suchego i ciepłego legowiska. Dobrze działa też delikatny, regularnie powtarzany masaż.

Robaki obłe (Nicienie)

Często występujące pasożyty wewnętrzne psów.

Glista psia - pasożytuje w jelicie psa i jest bardzo często spotykana u szczeniąt. Ze składanych w jelicie jaj wykluwają się mikroskopijnej wielkości larwy, które przewiercają jelito i z prądem krwi dostają się do narządów wewnętrznych, zwłaszcza wątroby i płuc. Ostatecznie powracają do jelita, gdzie osiągają dojrzałość i składają jaja, zamykając w ten sposób cykl życiowy. Intensywna inwazja tych pasożytów prowadzi do znacznego osłabienia psa. Szczenięta mimo dobrego apetytu chudną i mają biegunki. Charakterystycznym objawem jest duży, wzdęty brzuch. Leczenie polega na kilkakrotnym podaniu środków przeciwrobacznych, powodujących paraliż i wydalenie robaków z jelita. Kolcogłowy nie są tak pospolite, ale znacznie bardziej niebezpieczne, gdyż powodują znacznego stopnia anemię i ogólne wyniszczenie organizmu. Leczenie powinno być prowadzone pod kontrolą lekarza weterynarii. Niekiedy stan ogólny psa jest tak zły, że konieczna jest transfuzja krwi.

Nicienie sercowe - występują głownie w krajach o cieplejszym klimacie, gdzie roznoszone są przez owady krwiopijne, najczęściej komary i moskity. Pasożytują w sercu i wychodzących z niego dużych naczyniach płucnych. Zarażony pies łatwo się męczy, ma chroniczny kaszel i szybko traci na wadze. Badanie krwi wykazuje obecność pasożytów, celem ich usunięcia stosuję się preparaty podawane dożylnie. W rejonach dużego zagrożenia dobre wyniki daje profilaktyczne podawanie doustnie środków zapobiegających zakażeniu.

Ropomacicze

Schorzenie to występuje często u suk w drugiej połowie życia, zwłaszcza tych, które nie rodziły nigdy lub tylko raz. Objawy to ociężałość, utrata apetytu, wzmożone pragnienie, wymioty, czasem wycieki z pochwy. Leczenie farmakologiczne jest możliwe tylko w bardzo wczesnym stadium, potem pozostaje tylko operacyjne usunięcie narządów.

Szok

Może być spowodowany każdym większym urazem. Typowe objawy szoku to widoczne przerażenie, silne pobledniecie błon śluzowych i utrata kontaktu z otoczeniem. Psa należy umieścić w zaciemnionym pomieszczeniu, ciepło okryć i pozostawić w całkowitym spokoju do czasu pomocy. Bezzwłocznie wezwać lekarza.

Udar cieplny

Najczęściej jego przyczyną jest pozostawienie psa w gorący dzień w zamkniętym samochodzie, a skutki takiego postępowania mogą być fatalne. Pies jest zestresowany, występuje gwałtowne przyspieszenie oddechu i objawy niewydolności oddechowej. Niedotlenienie i podwyższenie temperatury ciała prowadzi do utraty przytomności. Pierwsza pomoc polega na szybkim przeniesieniu psa pod strumień zimnej wody lub wręcz zanurzenie w wodzie. Na szyi należy umieścić worek z lodem, a między palcami łap - kostki z lodu. Powinno to doprowadzić do obniżenia temperatury ciała. W cięższych przypadkach dla przywrócenia oddechu i prawowitego rytmu serca konieczne jest zastosowanie sztucznego oddychania.

Wścieklizna

Ta choroba spowodowana jest przez wirus, przenoszący się za pośrednictwem zakażonej śliny. Praktycznie występuje to wskutek ugryzienia przez chore zwierzę. Wścieklizna atakuje wszystkie ssaki i dzikie zwierzęta są stałym rezerwuarem zakażenia. W Polsce głównym źródłem zakażenia są lisy, wiewiórki i borsuki. Na szczęście szczepienia profilaktyczne zabezpieczają przed zachorowaniem. W zależności od rodzaju szczepionki uodpornienie to trwa od roku do trzech lat.

Zapalenie pęcherza moczowego

Objawia się nienormalnie częstym oddawaniem niewielkiej ilości moczu, niekiedy z domieszką krwi. Występuje częściej u suk niż u psów. Konieczne jest leczenie antybiotykami, ale bywa ono długotrwałe i mało skuteczne.

Zapalenie stawów

Ostry lub przewlekły stan zapalny w obrębie torebki stawowej. Najczęściej spowodowane jest infekcją bakteryjną lub urazem, ale często przyczyna jest trudna do ustalenia. Ostateczną diagnozę postawić można po wykonaniu prześwietlenia zajętego stawu.

Zatrucie

Różne trucizny mogą dawać odmienne symptomy kliniczne, stąd nie jest możliwe ich omówienie. Zazwyczaj nie jest także możliwe ustalenie, jaką truciznę pies połkną. Jeśli widzieliśmy, że pies połkną trutkę, należy wywołać wymioty, podając bardzo stężony roztwór soli kuchennej (sześć łyżeczek na szklankę ciepłej wody). Po zwymiotowaniu podać kilka białek jaj i zwrócić się jak najszybciej do weterynarza. Gdy przyczyna zatrucia nie jest znana, natychmiast wezwać lekarza.